Suni çim nedir? Ne değildir?
Ankara 19 Mayıs Stadı yenilenen suni çim yüzeyi ile hizmete girdi ancak tartışmalar bitmiyor; "Zemin çok kaygan, top yeterince sekmiyor", "Hareketlerin kontrolünde zorlandık. Çok sakatlık olur" ifadeleri geçen ilk haftanın ardından gelen temel şikayetler oldu.
Turkcell Süper Lig'de mücadele eden 4 Ankara takımının 3 tanesi olan Ankaragücü, Gençlerbirliği ve Hacettepe'ye ev sahipliği yapan 19 Mayıs Stadı'nın özellikle kış aylarında yaşadığı zemin problemine son vermek isteyen Futbol Federasyonu, bu sıkıntıya son vermek için 1,5 milyon YTL harcayarak stadın zeminine Hollanda firması GreenFields B. V. ile anlaşarak sentetik çim döşettirdi. "FIFA Star 2" adı verilen bu sentetik çim, Türkiye'de ilk kez Ankara 19 Mayıs Stadı'nda uygulandı.
Sezonun ilk haftasında oynanan karşılaşmalarda futbolcular tarafından yadırganan bir zemine sahip olan Ankara 19 Mayıs Stadı'nın bu haftaki konuğu Fenerbahçe olacak ve skaat futbolcuların çokluğunda kadro güçlükleri yaşayan Fenerbahçe bu karşılaşmanın 4 gün sonrasında Şampiyonlar Ligi'nde zorlu Porto deplasmanına konuk olacak.
Son olarak Ankaragücü-Trabzonspor maçına ev sahipliği yapan sentetik çimli zemin futbolcular tarafından beğenilmezken, en ilginç açıklama bordo mavili takımın Kamerunlu tecrübeli stoperi Song'dan geldi: "Ben sentetik sahalarda oynadım ama böylesini görmedim. Top yeteri kadar sekmiyor. Oyunumuzu olumsuz yönde etkiledi."
Spor Hekimi Dr. Ateş Şendil, suni çim sahalarla ilgili kaleme aldığı yazıda, suni çimi, artıları ve eksileriyle değerlendirdi...
SUNİ ÇİM ve SPOR SAKATLIKLARI
1950'li yılların sonlarında üretimine başlanan suni çim sahalar 1960'lı yılların ortalarından sonra pek çok ülkede öncelikli rekreasyonel amaçlı olmak üzere kullanılmaya başlanmıştır. Doğal çime göre hem maliyeti hem de bakımı oldukça ekonomik olan suni çim sahalar bir an da dünyanın pek çok köşesinde amatör ve profesyonel farklı spor dallarındaki takımlar tarafından kullanılmaya başlanmıştır.
Suni çim sahalardaki bu artış bir konuda da ciddi bir yükselmeye neden olmuştur o da; SPOR SAKATLIKLARI...
SAKATLIKLARA YOL AÇAN İLK 2 KUŞAK
Yapılan çalışmalar 1. ve 2. kuşak suni çim zeminlerin doğal çime göre kayganlığının daha az olmasından kaynaklı aşırı zorlanmaya bağlı olarak, özellikle ayak bileği ve diz de sakatlıklara yol açtığı görülmüştür.
Amerika'da Wisconcin Üniversitesinde 1980'li yıllarda suni çim sahalarda antrenman ve maç yapan 500'e yakın sporcu üzerinde yapılan bir çalışmada ciddi ayak bileği ligament (bağ) yırtıkları ve burkulmalar, dizde dönmelere bağlı olarak ortaya çıkan ön çapraz bağ yırtığı, iç yan bağ yırtığı, menisküslerde yırtılmalar, ciltte ise kesikler gözlemlenmiştir. Hem dizde hem de ayak bileğinde görülen bu tür sakatlıklar spor hekimliğinde oldukça ciddi kabul edilen ve oyuncuyu aylarca sahalardan uzak tutacak olan sakatlıklardır. 1990'lı yıllarda yapılan farklı çalışmalarda da bu tür suni çim sahaların sporcuların ayak tarak kemiklerinde ve eklemlerinde sıkıntılara yol açtığı gösterilmiştir. Tüm bu sakatlıkların nedeni olarak ise bu tarz sahaların oldukça sert olması, suni çimin ayağın saha üzerinde kaymasına istenildiği kadar izin vermemesi, topun yeteri kadar zıplamaması olduğu söylenmiştir.
3. KUŞAK ÇARE OLARAK GELDİ
Bunun üzerine şok emici etkileri çok daha fazla olan 3. kuşak suni çim sahaların üretimine başlanılmıştır.
1990'lı yılların sonlarına doğru üretimine başlanan bu sahalar FIFA ve UEFA tarafından da kabul edilerek suni çimlerin testleri belli değerler göz önüne alınarak yapılmaya başlanmıştır.
Öncelikli olarak FIFA ve UEFA'nın düzenlediği gençlik turnuvalarında kullanılmaya başlanan bu sahalar da yaşanan olumlu deneyimler FİFA'nın cesaretini artmasına ve bu sahaların uluslararası turnuvalarda da kullanılmaya başlanmasına yol açmıştır.
ASLINDA FARK YOK MU?
Bu sahalar içinde en çok merak edilen konu; oyuncunun sağlığını nasıl etkilediğiydi. Bu nedenle Prof Dr. Ekstrand ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilen bir çalışmada 2003–2005 sezonunda 3. kuşak suni çim sahalarda çalışmalarını sürdüren Avrupa'nın 10 elit kulübündeki 290 futbolcu, İsveç Premier Ligi'nde doğal çim sahalarda mücadele veren 202 futbolcu ile karşılaştırıldı. Bu dönem içerisinde hem suni çim hem de doğal çim de toplam 775 sakatlık tespit edilmiş, istatistiksel olarak değerlendirildiğinde zeminler arasında sakatlanma riski açısından bir fark olmadığı görülmüştür.
BİLEK BURKULMALARI DAHA FAZLA, KAS YIRTIKLARI DAHA AZ
Her iki çeşit sahada da en çok görülen sakatlıklar; ayak bileği ligament zorlanmaları, incinmeler, dizde dönmeler, üst ön ve arka kas gruplarında ve kasıklarda görülen yırtıklardır. Oldukça ciddi sayılabilecek olan sakatlıklar açısından her iki zeminde de fark bulunmazken antrenman sırasında yaşanan sakatlıklar suni çim zeminde daha fazla olmuştur. Maçlarda yaşanan ve oyuncuyu sahalardan 1 aydan uzun süre tutacak olan ciddi olarak nitelendirilebilecek olan sakatlık sayısı suni çim de 5, doğal çimde ise 23 olarak bulunmuştur. Antrenman sırasında yaşanan ciddi sakatlıklara bakıldığında ise bu sayı doğal çimde daha az olarak görülmüştür. Bu araştırmadan çıkan en net sonuç; maçlar sırasında ayak bileği burkulmalarının suni çim zeminde daha fazla olduğu, düşük dereceli kas yırtıklarının ise suni çimde daha az olduğudur.
Bu çalışma, 3. kuşak suni çim sahaların sporcu sakatlıklarını nasıl etkilediğini ortaya koyan şu ana kadar yapılmış en geniş çaplı araştırmadır. Fakat araştırmaya katılan sporcu sayısının yeteri kadar yüksek olmaması çalışmanın sonuçlarının genellenmesi konusunda oldukça önemli bir engeldir. Bu konuda bundan sonra yapılacak çalışmalar bize en sağlıklı sonucu birkaç sene içerisinde verecektir.
Ülkemizde de son yıllarda özellikle suni çim sahaların, amatör spor karşılaşmalarında kullanılmasının yanı sıra profesyonel karşılaşmalarda da kullanım sıklığı artmaya başlamıştır. Bu konuda öncülüğü Ankara yapıyor dememiz çok yanlış olmaz sanırım. Ankara 19 Mayıs Stadyumu dış sahaları ve Keçiören Aktepe Stadyumu 1. ve 2. kuşak suni çim sahaları olarak birkaç yıldır hizmet vermektedir. Bu sahalara bu sezon itibari ile 19 Mayıs Stadyumunun zemini de eklenmiştir. 19 Mayıs Stadyumunun zemini UEFA ve FİFA'nın onayladığı 3. kuşak suni çim olarak hizmet vermeye başlamıştır. (UEFA karşılaşmalarının suni çim saha üzerinde oynanabilmesi için sahanın 'FİFA 2 Yıldız' sertifikasına sahip olması gerekmektedir. Konu ile ilgili olarak FİFA'nın akredite ettiği laboratuarlar gerekli denetimlerini yapıp sertifikasyon sistemini oluşturmaktadır).
UYUM SORUNU: ANTRENMAN ÇİMDE, MAÇ SUNİ ÇİMDE
Alttan ısıtmalı ve su emme özelliğine sahip olan bu sahanın özellikle aşırı yağmur ve kar yağması durumunda kullanılması açısından büyük bir kolaylık sağlayacağı kesindir. Ancak oyuncuların antrenmanlarını doğal çim sahalarda yapıp lig maçlarını bu tür sahalarda oynamaları, oyuncunun sahaya belli bir dönem alışma sıkıntısı yaşayacağını göstermektedir. Bu tür sahaların oyuncularda özellikle denge ve koordinasyon özelliklerinde uyum sorunu yaratma ihtimali yüksektir. Doğal çim şartlarına en uygun koşullarda yapıldığı söylenen bu sahalar daha önce bu tür alanlarda çalışmamış sporcuda sakatlık sorunlarına yol açabilme olasılığı yüksektir.
KESİN KONUŞMAK İÇİN ERKEN
Bu tür sahanın futbolcu sağlığını nasıl etkilediğini ilerleyen zaman içerisinde bu alanlarda yaşanacak olan sakatlıkların istatistiklerinin doğru bir şekilde tutulmasıyla çok daha net bir şekilde görülecektir.
Sonuç olarak 3. kuşak olarak adlandırılan suni çim sahalar sporcu sakatlıklarının artmasına kesinlikle yol açıyor ya da açmıyor demek için oldukça erkendir. Hem ülkemizde hem de dünyada bu sahalarda yaşanan sakatlıklarının bilimsel olarak değerlendirilmesi bize kesin sonucu verecektir.
Spor Hekimi Dr. Ateş Şendil
Site kodu:
Forum kodu:
